Süper Lig Var Sistemi Ne Zaman Geldi

Süper Lig Var sistemi ne zaman geldi, hangi maçlarda kullanılıyor? Peki VAR ne demektir? Ne zamandan beri uygulanmaya başlanmıştır? Türkiye Süper Liginde uygulanıyor mu sence?

Futbol ve ekonomisi dünyaya yön veren temel unsurlar arasında yer alıyor. Ancak futbol tarihi boyunca pek çok pozisyon konuşulmuş, hakemlerin verdikleri yanlış kararlar nedeniyle yeni kurallar eklenmeye başlanmıştır. VAR sistemi de geçtiğimiz yıllar içerisinde; yanlış kararların engellenmesi için uygulanmış bir adımdır.

Süper Ligde VAR, Var mı?

Spor toto fikstür, Trendyol Süper Ligi ya da Türkiye Milli takımı turnuvalarının tamamına dair tüm bilgi ve güncellemelerin açıklamaları, Türkiye Futbol Federasyonu tarafından yapılıyor. Tüm dünyada kullanılmaya başlanan VAR sistemi Türkiye’ye geldiğinde yine TFF tarafından açıklanmıştır.

“Video assistant referee” açılımı ile ifade edilen VAR, Video Hakem Uygulaması olarak bilinmektedir. Geniş bir sahada hakemin her an top, futbolcu veya diğer futbolcuların yanında olabilmesi veya uzak pozisyonları harfiyen görmesi çok mümkün değildir. İnsanüstü yetenekler gerektirir. Bu nedenle var sistemi geliştirilmiştir.

Yüksek teknolojiyle harmanlanan VAR sistemi, hakemlerin yanlış karar vermesini engelleyecek şekilde “görüntüleme teknolojileri” olarak hazırlanmıştır. Fikrin ilk olarak dünya kupasında Almanya ve İngiltere ile oynanan maçta çıkması ve hızlı şekilde uygulanması kararı alınmıştır.

Özellikle İngilizlerin kaleci Neuer’e şut çekmesi ve pek çok kişi tarafından bu topun kale çizgisini geçmesinin görülmesiyle dünyada konu olmuştur. Hakeme göre bu gol değildi ve maçın devam etmesini sağladı. O sene Almanya Dünya Kupasını aldı.

İlk olarak 2016 senesinde Fransa ve İtalya arasındaki bir maçta denenerek VAR sistemi kullanılmaya başlanmıştır. Hazırlık maçı ile uygulanan sistemin Türkiye’de kullanılması ise 2018- 19 tarihinde olmuştur.

Günümüzde Trendyol Süper Ligi maçlarında kullanılmaya devam ediyor. Tartışmalı pozisyonlar veya hakemin net olarak göremediği pozisyonlarda hakem VAR teknolojisine müracaat ederek görüntüyü anlık ekranlar üzerinden izleyebiliyor.

Zaman içerisinde bu teknoloji de geliştirilmiş ve “Gol Çizgisi Teknolojisi” olarak yeni bir eklenti uygulanmaya başlanmıştır. Yapay zekâ teknolojisiyle uygulanan bu sistemde çizgiler, oyuncuların duruşu, pozisyonları ve ofsayt gibi durumların tamamı grafikler üzerinden inceleniyor.

FIFA, 2012 Dünya Kulüpler Kupası organizasyonlarında gol çizgisi teknolojisini kullanmaya başlamıştır. İlk olarak da İngiliz futboluna entegre edilen gol çizgisi teknolojisi 2013 senesinde İngiltere’de Futbol Federasyonu tarafından kullanılmaya başlanmıştır.

Süper Ligde VAR Gerekli mi?

Süper Lig Var sistemi ne zaman geldi ne kadar kullanılıyor ve ne kadar faydalı? Özellikle derbi maçlarında bugüne dek pek çok tartışma yaşanmıştır. Penaltılar, gollerin çizgiyi geçip geçmediği veya ofsayt gibi durumlarda çoğu zaman hakem hatalarından bahsedilir.

Ancak bu hataların bilerek ya da bilmeyerek yapıldığı konusunda herhangi bir kesin kanıdan bahsedilemez. En nihayetinde hakem belgesi alarak sahada görev alan kişilerin de insan olduğunu unutmamak gerekiyor.

Bu nedenle geliştirilmiş olan video yardımcı hakem, maç esnasında anlık görüntülerle izleniyor. Avar hakemi denilen hakemler, maçları harfiyen ekrandan izlemeye devam ediyor. Çoğu maçta 1 çoğu maçta 3 var hakemi uygulanmaktadır.

Peki bu teknolojinin kullanılmasında dikkat edilmesi gereken veya uygulanması gereken temel konular nelerdir? Bundan bahsedelim ister misin?

• Video yardımcı hakem uygulamalarına, sürekli müracaat edilmez.
• Maçın gidişatını, ligin puan tablosunu değiştirme yönelik önemli anlarda kullanılır.
• Maç sirkülasyonunu etkileyecek seviyedeki çok belirgin hataların düzeltilmesi için incelenir.
• Var incelemesi sadece maçı yöneten hakemin kararıyla görüntülenebilir.
• Maç esnasında çok fazla itiraz olsa da hakem Var’a gitmeyi tercih etmiyorsa onun dediği geçerlidir.
• Özellikle goller, penaltılar ve ofsayt gibi durumlarda genellikle VAR incelemesi yapılır.
• Hakeminin oyunculara yanlış kart vermesi, ihraç etmesi gibi durumlarda genellikle uygulanır.

Bu esnada avar hakemleri ve sahada hakemiyle bağlantıda olur ve genellikle Avar hakemlerinin uyarısıyla görüntü incelemesi yapılır. VAR incelemesi yapıldıktan sonra karar yine hakeme bağlıdır.

İsterse verdiği kararı devam ettirir, isterse kararını değiştirip maç sirkülasyonunda etkili olabilir. Üstelik video yardımcı hakem incelemesi için herhangi bir zaman kısıtlaması bulunmamaktadır. Hakem doğru kararı vermek için şayet pozisyon net değil ise dakikalarca aynı pozisyonu izlemekte özgürdür.

VAR uygulaması kuralları dahilinde hakem tek başına izlemelidir. Özellikle oyuncu, teknik direktör veya teknik ekibin VAR uygulamasında hakemin etrafını sarmamaları da en önemli konular arasında yer alıyor. Bu esnada müdahale yapılması durumunda hakem oyunculara sarı kart verebilir.

Özellikle yerel futbol müsabakalarında bu tarz durumlar olabildiği gibi çok fazla video hakem uygulaması yapılmamaktadır.

Var Ne Derse Doğru mudur?

Video hakem uygulaması ne kadar doğru kararlar alıyor sence? Peki teknolojiye bu kadar güvenmek normal midir? Türkiye’de ve dünyada VAR ne derse doğru mu kabul ediliyor dersin?

Güncel teknolojiler, yazılımlar, programlar ve meşhur yapay zekânın gösterdiği grafikler genellikle doğru kabul ediliyor. Futbol esasen birazda duygudur, coşkudur ve mental zekayla oynanabilir bir spor türüdür. Ancak zaman içerisinde tek bir pozisyondan haklı ve haksız galibiyetler elde edilmiş olabiliyor.

Puan durumunu etkilemeyecek maçlardan bağımsız olarak özellikle şampiyonluk kupaları, Avrupa kupaları veya dünya kupalarında verilen yanlış kararlar, sadece 11 kişilik takımı değil, milyonlarca insanın duygularının değişmesine veya üzülmesine veya sevinmesine sebep olabiliyor.

Futbolun dürüst bir spor olarak kalması için de spor otoriteleri tarafından VAR teknolojisi geliştirilmiştir. Kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ve müsabakaların hiçbirinde hile- şike yapılmaması için VAR uygulaması kabul edilmiştir.

Fakat var ne derse doğru kabul edilmez. Görüntüyü inceler ve hakem hangi kararı vermiş ise o bazda oyun devam eder.

Beşiktaş canlı izle, Galatasaray Fenerbahçe maçlarına canlı izle seçenekleriyle var uygulamasını dair görüntüleri inceleyebilirsin. Genellikle var incelemesi yapıldıktan sonra televizyon ekranları üzerinden gol çizgisi, teknolojisi ve pozisyon tekrarları görüntülenmektedir.