İslamiyette düşmanlığın yeri, Kurana göre düşmanlık belemenin zararları, Düşmanlık nedir.
Kuran’da bu kavram (a-d-v) kökünden türeyen kelimelerle ifade edilir. Bu kök sözlükte uzaklaşmak, ayrılmak orta yoldan uzaklaşmak, haddi aşmak, tecavüz etmek, saldırmak gibi manalara gelir. Türkçeye de geçmiş olan “adavet” bu kökten mastardır. “Adüvv” ise düşman anlamınadır.
Kuran’da müminin düşmanları arasında şeytan, kafirler ve münafıklar zikredilir: “Şeytanın adımlarına uymayın. Ö sizin için apaçık bir düşmandır” buyurulur. (Bakara: 178, 208; Enam: 142, Bkz: Araf/22, Yusuf/5. Kasas/15, Fatır/6, Yasin/60, Zuhruf/62, İsra/53.
Şeytan sadece insanlara, özellikle müminlere düşman olmakla kalmaz, onların arasına düşmanlık da sokar. “Şeytan şarap ve kumar vasıtasıyla aramıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah’ı anmaktan alıkoymak istiyor. Artık vazgeçtiniz değil mi?” (Maide: 91).
Kâfirlerin ve münâfıkların düşmanlığını belirten ayetler de şunlardır: “Onlar (münafıklar) düşmandır, onlardan sakının” (Münafıkûn: 4) “Kâfirler sizin apaçık düşmanlarınızdırlar” (Nisa: 101)
Kâfirler içinde de müminlere en çok düşman olan Yahudilerdir. “İnsanlar içerisinde inananlara en yaman düşman olarak Yahudileri ve (Allah’a) ortak koşanları bulursun” (Maide: 82). Fakat kâfirlerin düşmanı da Allah’tır. Allah’ın düşman olduklarını onun azabından hiç bir güç kurtaramaz. “Allah kâfirlerin düşmanıdır” (Bakara: 98) “Kim Allah’a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail’e ve Mikâil’de düşman olursa (bilsin ki) Allah da kâfirlerin düşmanıdır” (Bakara: 99)
Müminlerin kendilerine düşman olan Allah düşmanlarını dost edinmeleri haramdır. “Ey inananlar, düşmanlarımı ve düşmanlarınızı dost edinmeyin” (Mümtehi-ne: 1) :
Allah, müminlerin ve Allah’ın düşmanı olan Yahudiler ve Hıristiyanlar arasına kıyamete kadar sürecek düşmanlık atmıştır. “Biz onların aralarına ta kıyamete kadar düşmanlık ve kin atmışızdır” (Maide: 64) “Biz Hıristiyanız diyenlerin de sözünü almıştık, ama uyarıldıkları şeyden hisse almayı unuttular. Bu yüzden kıyamet gününe kadar aralarına düşmanlık ve kin saldık” (Maide: 14)
Bütün bu ayetlerde görüldüğü gibi Allah, en büyük düşmanlık sebebi olarak inanç farkını göstermekte, böylece kafirlere güvenilmemesine dikkat çekmekte, aynı inancı paylaşan müminler arasındaki düşmanlıkların ise .gerçek düşmanlık olmadığına işaret etmektedir. (Bkz: Dost maddesi).
İnsanlar, özellikle de müminler arasında düşmanlığı yok etmek için, kötülüklere karşı kötülükle değil, iyilikle karşılık vermek gerekir. “İyilikle kötülük bir olmaz. (Sen kötülüğü) en güzel olan şeyle sav. O zaman (bakarsın ki) seninle arasında düşmanlık bulunan kimse, sanki sıcak bir dost oluvermiştir” (Fussilet: 34)
